در سالهای اخیر، موضوع حفر و بهرهبرداری از چاههای آب در کشور به یکی از بحثهای جدی در زمینه مدیریت منابع طبیعی تبدیل شده است. دولت برای ساماندهی به وضعیت چاههای مجاز و غیرمجاز، نهادی به نام کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی را تشکیل داده است. این کمیسیون وظیفه دارد درباره صدور یا لغو مجوزها، بررسی تخلفات و اختلافات مربوط به چاههای آب تصمیم بگیرد.
گاهی رأی صادرشده از سوی این کمیسیون ممکن است ناعادلانه یا اشتباه باشد و صاحب چاه یا بهرهبردار بخواهد به آن اعتراض کند. در چنین شرایطی، آشنایی با روند و نحوه اعتراض به رأی کمیسیون، اهمیت زیادی دارد. مشاوره با وکیل دیوان عدالت اداری در این مسیر بسیار مؤثر است، چون قوانین مربوط به آبهای زیرزمینی جزئی و تخصصیاند و یک وکیل آشنا به این مقررات میتواند با استدلال دقیق، از حقوق موکل خود دفاع کند.
ترکیب اعضای کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی
مطابق قانون، کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی از سه عضو تشکیل میشود:
-
یک نماینده از طرف سازمان جهاد کشاورزی استان
-
یک نماینده از طرف شرکت آب منطقهای
-
یک قاضی که با حکم رئیس قوه قضاییه معرفی میشود
کمیسیون در شرکت آب منطقهای هر استان مستقر است و تشکیل آن به عهده وزارت نیرو میباشد. تصمیمهای این کمیسیون معمولاً پس از بررسی دقیق پروندهها، بازدید میدانی و نظر کارشناسان صادر میشود. رأی نهایی توسط قاضی عضو کمیسیون اعلام میشود و تا زمانی که خلاف آن در مرجع بالاتر ثابت نشود، قطعی و لازمالاجراست.
وظایف کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی
وظیفه اصلی این کمیسیون بررسی اختلافها و اعتراضهای مربوط به چاههای فاقد پروانه یا چاههایی است که پروانه آنها لغو یا تمدید نشده است. همچنین، اعتراض مالکین دستگاههای حفاری و رسیدگی به تخلفات ناشی از قانون توزیع عادلانه آب نیز در صلاحیت این کمیسیون است.
به زبان سادهتر، اگر فردی از تصمیم کمیسیون صدور پروانه حفر چاه ناراضی باشد یا معتقد باشد مجوز او ناعادلانه لغو شده، میتواند شکایت خود را به کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی ارائه دهد. این کمیسیون پس از بررسی مدارک، نظر کارشناسان و وضعیت زمین، درباره شکایت تصمیم میگیرد.
نحوه رسیدگی در کمیسیون
برای شروع بررسی، شاکی باید شکایت کتبی خود را با مدارک لازم به دبیرخانه کمیسیون ارائه کند. دبیرخانه پس از ثبت شکایت، پرونده را بررسی کرده و گزارش آن را برای اعضای کمیسیون میفرستد.
نمایندگان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقهای ظرف ۲۰ روز نظر کارشناسی خود را اعلام میکنند. پس از آن، قاضی عضو کمیسیون با توجه به این نظرات و مستندات موجود، رأی نهایی را صادر میکند. رأی صادره پس از ابلاغ به شاکی لازمالاجراست و اجرا نکردن آن تخلف محسوب میشود.
اعتراض به رأی کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی
هرچند رأی کمیسیون قطعی اعلام میشود، اما قانون برای افراد معترض راهی پیشبینی کرده است. اعتراض به رأی این کمیسیون از طریق دیوان عدالت اداری انجام میشود. برای این کار باید شرایط و مراحل زیر رعایت شود:
-
دریافت نسخه رسمی رأی کمیسیون
-
آمادهسازی مدارک مربوط به مالکیت و سابقه حفر چاه
-
تنظیم دادخواست اعتراض و ذکر دلایل
-
ثبت دادخواست در دیوان عدالت اداری یا دفاتر خدمات قضایی
-
رعایت مهلت قانونی اعتراض (سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی)
دیوان عدالت اداری پس از بررسی پرونده، اگر رأی کمیسیون را مخالف قانون تشخیص دهد، میتواند آن را نقض کرده و پرونده را برای بررسی دوباره به کمیسیون همعرض ارجاع دهد.
دلایل نقض رأی کمیسیون در دیوان عدالت اداری
رأی کمیسیون ممکن است به دلایل مختلفی در دیوان عدالت اداری نقض شود. مهمترین این دلایل عبارتاند از:
-
استناد نکردن رأی به دلایل و مدارک معتبر
-
بیتوجهی به نظریه کارشناسان فنی
-
نقص در بررسی وضعیت واقعی چاه و زمین
-
نادیده گرفتن سابقه حفر و بهرهبرداری از چاه پیش از سال ۱۳۸۵
-
رعایت نکردن اصول آیین دادرسی و مقررات قانونی
اگر دیوان تشخیص دهد رأی صادره از نظر شکلی یا قانونی دارای ایراد است، آن را لغو میکند و دستور میدهد کمیسیون دیگری پرونده را دوباره بررسی کند.
مهلت اعتراض به رأی کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی
طبق قانون دیوان عدالت اداری، اشخاص داخل کشور سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی فرصت دارند تا شکایت خود را ثبت کنند. این مهلت برای افراد مقیم خارج از کشور شش ماه است. در رأی کمیسیون باید بهصورت واضح قید شود که رأی در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. اگر ابلاغ رأی واقعی نباشد و فرد ادعا کند از آن مطلع نشده، ابتدا دیوان صحت ابلاغ را بررسی میکند و سپس به اصل اعتراض میپردازد.
روند رسیدگی در دیوان عدالت اداری
پس از ثبت اعتراض به رای کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی، شعبه دیوان عدالت اداری بررسی میکند که آیا رأی کمیسیون از نظر قانونی صحیح صادر شده یا نه. رسیدگی دیوان بیشتر شکلی است، یعنی دیوان به ماهیت پرونده وارد نمیشود، بلکه فقط بررسی میکند آیا کمیسیون قوانین را رعایت کرده است یا خیر.
اگر دیوان تشخیص دهد که کمیسیون مرتکب تخلف یا اشتباه در استدلال شده، رأی را نقض میکند و دستور رسیدگی مجدد میدهد. در این مرحله، کمیسیون جدید (همعرض) باید با توجه به نظر دیوان دوباره پرونده را بررسی کند.
سخن آخر
اعتراض به رأی کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی یکی از مهمترین حقوق اشخاصی است که رأی این مرجع را ناعادلانه میدانند. با توجه به پیچیدگی مقررات آبهای زیرزمینی، استفاده از مشاوره حقوقی دقیق بسیار ضروری است.
اگر شما هم قصد دارید نسبت به رأی کمیسیون اعتراض کنید، داشتن یک وکیل باتجربه میتواند مسیر را برایتان سادهتر کند. سامان مقیمی، وکیل پایه یک دادگستری، با سابقه درخشان در پروندههای خانوادگی، ملکی و پروندههای دیوان عدالت اداری، میتواند در زمینه اعتراض به رأی کمیسیونهای اداری و بهویژه کمیسیون رسیدگی به امور آبهای زیرزمینی راهنمای مطمئنی برای شما باشد.