در دنیای پیچیده حقوق، اموال یا دارایی‌ها به دو دسته کلی اموال منقول و غیر منقول تقسیم می‌شوند. شناخت دقیق این دو نوع اموال از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که در خیلی از مسائل حقوقی نظیر ارث، وصیت، معاملات و دعاوی، قدرت تمایز این دو دسته دارایی نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند. وکیل پایه یک دادگستری سامان مقیمی با سابقه‌ای مفید به عنوان یک وکیل ملکی و معاملات اموال منقول و غیر منقول، با اخذ کمترین حق الوکاله و شرایط پرداخت معقول، از ابتدا تا انتهای رسیدگی‌های قضایی معاملات اموال منقول و غیرمنقول در کنار شما می‌ایستد.
اموال غیر منقول چیست؟
اموال غیرمنقول از جمله دارایی‌هایی هستند که به زمین چسبیده و امکان جابه‌جا کردن آنها بدون تخریب یا آسیب دیدن مال یا محل وجود ندارد. برای مثال زمین، آپارتمان، درختان و ساختمان‌ها جزء اموال غیرمنقول به شمار می‌روند. در مقایسه اموال منقول و غیر منقول می‌توان گفت که اموال منقول با سرعت بیشتری تغییر می‌کنند و امکان فروش آنها نیز بیشتر است و معمولاً ارزش کمتری دارند.
در حالی که اموال غیرمنقول دارای ارزش بیشتری هستند و معمولاً به مدت طولانی‌تری در اختیار شخص یا سازمان باقی می‌مانند. همچنین، اموال غیرمنقول معمولاً با گذر زمان به کاهش ارزش دچار نمی‌شوند و حتی گاهی ارزششان افزایش نیز پیدا می‌کند. اما از طرف دیگر ارزش اموال منقول ممکن است با گذر زمان کاهش یابد.
اموال منقول چیست؟
همانطور که تا اینجای مطلب دریافتیم، اموال منقول و غیر منقول شامل تفاوت‌های مهمی می‌شوند. اموال منقول دارایی‌هایی هستند که از قابلیت جا به جایی از یک مکان به مکان دیگر برخوردار می‌باشند. این دسته از اموال قابل انتقال و لمس هستند. برای مثال فرش یک دارایی قابل لمس به شمار می‌رود و مکان انتقال آن بدون آنکه آسیب ببیند وجود دارد. در ضمن مال منقول می‌بایست دارای ارزش اقتصادی باشد، به عبارت دیگر باید بتوان آن را به پول تبدیل نمود.
زمین منقول است یا غیر منقول؟
زمین جزء اموال غیر منقول به شمار می‌رود. در ادامه این مطلب یک لیست کوتاه و مختصر از اموال منقول و غیر منقول حاضر کرده‌ایم تا درک موضوع آسان‌تر شود.
نکته: در برخی موارد، امکان دارد ماهیت اموال منقول و غیر منقول با توجه به شرایط تغییر کند. برای مثال، درختی که مثمر نباشد، از نظر حقوقی یک مال غیرمنقول به شمار می‌رود، اما در صورت قطع شدن، منقول می‌شود.
لیست اموال منقول و غیر منقول
لیستی جامع از اموال غیرمنقول:
- بنای غیرمسکونی
- درختان مثمر
- حق ارتفاق
- حق انتفاع
- زمین
- آپارتمان
- ویلا
- مغازه
- سوله
- معادن
- قنات
لیستی جامع از اموال منقول:
- محصولات کشاورزی قبل از چیدن
- کالاهای موجود در انبار
- علامت تجاری
- طرح صنعتی
- ابزار و آلات
- وسایل منزل
- ماشین‌آلات
- حق اختراع
- اوراق بهادار
- جواهرات
- پول نقد
- اتومبیل
- کشتی
- هواپیما
- احشام
معاملات اموال غیر منقول
خرید و فروش اموال غیر منقول یکی از رایج‌ترین اموری است که روزانه توسط افراد صورت می‌گیرد. با این حال نحوه فروش و انتقال مالکیت اموال منقول و غیر منقول با کمی تفاوت همراه می‌گردد. فروش و نقل و انتقال اموال غیرمنقول همچون زمین و آپارتمان باید با استفاده از سند رسمی و همچنین با حضور طرفین معامله در دفترخانه اسناد رسمی انجام بگیرد. اما از طرفی نقل و انتقال اموال منقول همچون میز، صندلی و… با مبایعه نامه و حتی قولنامه عادی انجام پذیر است.
در متن ذیل به برخی از متداول‌ترین انواع معاملات غیر منقول اشاره می‌کنیم:
- بیع (خرید و فروش): متداول‌ترین نوع معامله املاک، بیع نام دارد که در آن، مالکیت یک دارایی از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شود.
- رهن (گرو): در این نوع معامله، یک ملک به عنوان وثیقه جهت پرداخت دین یا تعهدی به شخص دیگری واگذار می‌گردد.
- صلح: صلح در واقع نوعی توافق است که به موجب آن، اختلاف بین دو یا چند نفر در مورد اموال غیرمنقول به صورت قطعی و بدون نیاز به حکم دادگاه، حل و فصل می‌شود.
- مضاربه: در این نوع معامله، شخصی با سرمایه مالک، به تجارت در املاک می‌پردازد و در نهایت سود حاصل بین طرفین تقسیم می‌شود.
- هبه (بخشش): در هبه، مالک مالکیت خود را به صورت رایگان به شخص دیگری انتقال می‌دهد.
معاملات اموال منقول
معاملات مال منقول به دو شیوه شفاهی و کتبی انجام پذیر است. در معاملات شفاهی، طرفین معامله به صورت شفاهی بر سر مورد معامله و شرایط آن توافق می‌کنند. این نوع معاملات در خصوص اموال کم ارزش رایج است. از طرفی در معاملات کتبی، از یک مبایعه نامه یا قولنامه به صورت توافقی استفاده می‌شود؛ این نوع معاملات بیشتر برای اموال مهم و باارزش توصیه می‌شود. از جمله مهم‌ترین نکاتی که در معاملات کتبی نیاز به توجه دارند عبارت هستند از:
- پیش از انجام هرگونه معامله، از صحت و سلامت مال مورد نظر اطمینان حاصل کنید.
- در صورت تمایل از یک وکیل حقوقی جهت انجام معامله کمک بگیرید.
- از یک مبایعه نامه یا قولنامه معتبر در معاملات کتبی استفاده کنید.
- در صورت بروز اختلاف به مراجع قضایی مراجعه کنید.
چنانچه برای انجام معاملات اموال منقول و غیر منقول نیازمند کسب مشاوره و بهره‌گیری از کمک یک وکیل زبده هستید، سامان مقیمی وکیل پایه یک دادگستری، با سابقه مفید در امور ملکی و قراردادها در خدمت شما است.