تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکتها یکی از مراحل مهم مدیریتی است که هر صاحب شرکت یا مدیرعامل باید به خوبی با آن آشنا باشد. در این مقاله قصد داریم به صورت واضح و گام به گام نحوه تغییر اعضا در شرکتهای مختلف را توضیح دهیم. این توضیحات به شما کمک میکند تا در فرایند بدون مشکل و به صورت قانونی عمل کنید.
نحوه تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکتهای مختلف
تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکتها یکی از موارد مهم و ضروری در مدیریت شرکتها است که بر اساس نوع شرکت، مراحل و شرایط متفاوتی دارد. در بسیاری از موارد، برای اطمینان از رعایت کامل قوانین و انجام صحیح مراحل، بهتر است از یک وکیل شرکتی کمک گرفته شود. در ادامه نحوه تغییر اعضا را برای انواع شرکتها جداگانه بررسی میکنیم.
| نوع شرکت | نحوه تصمیمگیری | ثبت تغییرات | نکته مهم |
|---|---|---|---|
| سهامی خاص | مجمع عمومی فوقالعاده | صورتجلسه + ثبت در اداره ثبت | رعایت اساسنامه |
| سهامی عام | مجمع عمومی عادی/فوقالعاده | صورتجلسه + ثبت + اطلاع به بورس | رعایت حد نصاب و دعوت رسمی |
| مسئولیت محدود | مجمع عمومی صاحبان سهام | صورتجلسه + ثبت | ممکن است هیئت مدیره نداشته باشد |
| تعاونی | مجمع عمومی اعضا | صورتجلسه + ثبت در اداره تعاون | قوانین خاص تعاونی |
| تضامنی و نسبی | تصمیم شرکا طبق اساسنامه | صورتجلسه + ثبت | معمولاً هیئت مدیره ندارند |

1. تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص یکی از پرکاربردترین نوع شرکتها در ایران است و تغییر اعضا در آن باید طبق مقررات قانون تجارت و اساسنامه شرکت انجام شود.
مراحل تغییر اعضا در شرکت سهامی خاص:
-
برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده: تغییر اعضای هیئت مدیره حتما باید در مجمع عمومی فوقالعاده تصویب شود. دعوت به مجمع باید طبق مقررات و زمانبندی اساسنامه به همه سهامداران اطلاع داده شود.
-
تصمیمگیری و رایگیری: اعضای مجمع با رای اکثریت به تغییر اعضا رای میدهند.
-
تنظیم صورتجلسه: صورتجلسه مجمع عمومی فوقالعاده با ذکر تصمیم تغییر اعضا باید تنظیم و امضا شود.
-
ثبت در اداره ثبت شرکتها: صورتجلسه و مدارک لازم برای تغییر اعضا باید به اداره ثبت شرکتها ارسال و ثبت شود.
-
اطلاعرسانی به سازمان امور مالیاتی و بانکها: پس از ثبت، باید تغییرات به این مراجع نیز اعلام شود.
در شرکت سهامی خاص، اعضای هیئت مدیره میتوانند از بین سهامداران یا افراد خارج از شرکت باشند و محدودیتی در تعداد اعضا وجود ندارد مگر آنکه اساسنامه محدودیت گذاشته باشد.

2. تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکت سهامی عام
شرکتهای سهامی عام معمولا بزرگتر و با تعداد سهامداران بیشتر هستند و قوانین سختگیرانهتری برای تغییر اعضا دارند.
مراحل تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکت سهامی عام:
-
برگزاری مجمع عمومی عادی یا فوقالعاده: در شرکت سهامی عام، معمولا تغییر اعضا در مجمع عمومی عادی سالانه یا مجمع عمومی فوقالعاده انجام میشود.
-
رعایت حد نصابها و دعوت رسمی: دعوت به مجمع باید طبق قانون تجارت و اساسنامه شرکت انجام شود و حد نصاب حضور سهامداران رعایت گردد.
-
رایگیری و تصمیمگیری: تغییر اعضا باید با اکثریت آرا تایید شود.
-
تنظیم صورتجلسه: صورتجلسه رسمی مجمع با ذکر تصمیمات گرفته شده تنظیم میشود.
-
ثبت تغییرات در اداره ثبت شرکتها: مدارک مربوط به تغییر اعضای هیئت مدیره به اداره ثبت شرکتها ارائه و ثبت میشود.
-
اعلام تغییرات به سازمان بورس (در صورت ثبت شرکت در بورس): اگر شرکت در بورس باشد، باید تغییرات هیئت مدیره به سازمان بورس هم اعلام شود.
در شرکت سهامی عام، اعضای هیئت مدیره باید شرایط قانونی لازم را داشته باشند و معمولا حداقل ۵ عضو باید در هیئت مدیره حضور داشته باشند.

3. تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود معمولاً هیئت مدیره ندارد، مگر اینکه اساسنامه آن را داشته باشد. در صورتی که هیئت مدیره در شرکت با مسئولیت محدود وجود داشته باشد، تغییر اعضای آن باید طبق قوانین خاصی انجام شود.
مراحل تغییر اعضا در شرکت با مسئولیت محدود:
-
تصمیمگیری در مجمع عمومی: تغییر اعضا (اگر وجود داشته باشد) باید در مجمع عمومی صاحبان سهام تصویب شود.
-
تنظیم صورتجلسه: صورتجلسه مجمع عمومی که شامل تصمیم تغییر اعضای هیئت مدیره است باید تنظیم شود.
-
ثبت تغییرات در اداره ثبت شرکتها: صورتجلسه و مدارک لازم باید به اداره ثبت شرکتها ارائه و ثبت شود.
-
اطلاعرسانی به مراجع ذیربط: در صورت نیاز، به مراجع مثل سازمان مالیاتی اطلاع داده شود.
در شرکت با مسئولیت محدود، اگر هیئت مدیره وجود نداشته باشد، معمولاً مدیریت شرکت بر عهده مدیران یا شرکا است و تغییرات مدیران باید ثبت شود.
4. تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکت تضامنی و نسبی
شرکتهای تضامنی و نسبی معمولاً هیئت مدیره ندارند و مدیران شرکت از بین شرکا انتخاب میشوند. اما اگر در این شرکتها هیئت مدیره وجود داشته باشد، تغییر اعضا باید با تصمیم شرکا و مطابق اساسنامه انجام شود و ثبت در اداره ثبت شرکتها صورت گیرد. در چنین مواردی، مشورت با یک وکیل قراردادها میتواند به تنظیم درست مدارک و رعایت نکات حقوقی کمک شایانی کند.

مدارک لازم برای تغییر اعضای هیئت مدیره
برای ثبت تغییر اعضای هیئت مدیره در همه انواع شرکتها، مدارک زیر معمولاً مورد نیاز است:
-
صورتجلسه مجمع عمومی که تصمیم به تغییر اعضا را تایید میکند.
-
فرمهای مخصوص تغییرات هیئت مدیره که از اداره ثبت شرکتها دریافت میشود.
-
کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای جدید هیئت مدیره.
-
اصل یا کپی اساسنامه شرکت (در صورت لزوم).
-
مدارک مربوط به قبولی سمت اعضای جدید هیئت مدیره (نامه یا فرم تعهد).
-
فیش پرداخت هزینه ثبت تغییرات.
تهیه و ارائه کامل این مدارک باعث تسریع و سهولت در ثبت تغییرات میشود.
شرایط انتخاب اعضای هیئت مدیره
لازم است بدانید شرایط انتخاب اعضای هیئت مدیره در همه شرکتها به صورت کلی مشخص است. اعضای هیئت مدیره باید:
-
از بین افرادی باشند که صلاحیت قانونی دارند.
-
به لحاظ سنی و قانونی توانایی اداره شرکت را داشته باشند.
-
در برخی شرکتها، الزامی است که اعضا سهامدار شرکت باشند یا نباشند (بسته به اساسنامه).
-
نداشتن ممنوعیتهای قانونی مانند سوء پیشینه کیفری مرتبط با فعالیت شرکت.
- اعضای هیئت مدیره نمیتوانند همزمان چند سمت مدیریتی در شرکتهای مختلف یا داخل شرکت داشته باشند، اگر این تصدیها با هم تداخل داشته باشد. این موضوع به منظور جلوگیری از تضاد منافع و اطمینان از تمرکز مدیران روی وظایفشان است.
تغییر اعضای هیئت مدیره باید با در نظر گرفتن این شرایط صورت بگیرد تا اعضای جدید بتوانند به درستی فعالیت کنند.
سخن آخر
تغییر اعضای هیئت مدیره در شرکتها فرایندی حساس و مهم است که نیاز به دقت در مراحل قانونی و حقوقی دارد. اگر به دنبال انجام این تغییرات به صورت کاملاً حرفهای و بدون دردسر هستید، همکاری با یک وکیل مجرب و آگاه به مسائل شرکتی ضروری است. در این زمینه، سامان مقیمی یکی از وکلای برجسته و باتجربه در حوزه حقوق شرکتها و تغییرات هیئت مدیره است که میتواند شما را در تمامی مراحل همراهی کند و از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری نماید. با کمک وکیل شرکتی مثل سامان مقیمی، مسیر تغییر اعضا برای شما آسان و مطمئن خواهد بود.
سوالات متداول
چه شرکتهایی موظف به داشتن هیئت مدیره هستند؟
شرکتهای سهامی خاص، سهامی عام، با مسئولیت محدود (بسته به اساسنامه).
چگونه میتوان اعضای هیئت مدیره را تغییر داد؟
برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده، تصویب تغییر اعضا توسط اکثریت سهامداران یا اعضای شرکت، ثبت تغییرات در سامانه ثبت شرکتها و اداره ثبت شرکتها.


