سهم الارث جنین یعنی بخشی از داراییهای متوفی که در صورت زنده متولد شدنِ جنین، به او تعلق میگیرد. قانون مدنی ایران این حق را برای جنین به رسمیت شناخته، مشروط بر اینکه در زمان فوت متوفی، جنین در رحم وجود داشته باشد و پس از آن زنده به دنیا بیاید.
در چنین شرایطی، جنین درست مانند سایر وراث، مستحق دریافت سهم قانونی خود از ارث است. در این مطلب بهطور کامل بررسی میکنیم که سهم الارث جنین چطور تعیین میشود، چه شرایطی دارد و نحوه اجرای آن چگونه است.
سهم الارث جنین چیست؟
سهم الارث جنین یعنی بخشی از اموال و داراییهای متوفی که طبق قانون، به جنینی که هنوز متولد نشده، تعلق میگیرد. در واقع، سهم جنین به حقوق مالی جنینی گفته میشود که در زمان فوت والد یا وارث دیگر، در رحم مادر وجود دارد ولی هنوز به دنیا نیامده است. قانون مدنی در بسیاری از کشورها از جمله ایران، برای حفظ و حمایت از حقوق جنین، این حق را به رسمیت شناخته است.
بنابراین، اگر جنین بعد از فوت متوفی زنده متولد شود، میتواند از اموال او ارث ببرد. در چنین مواردی، حضور یک وکیل خانواده میتواند بسیار مفید باشد؛ چرا که وکیل خانواده با تسلط بر قوانین ارث و حقوق خانواده، به خوبی میتواند روند قانونی تعیین و احقاق سهم الارث جنین را پیگیری کرده و از تضییع حقوق او جلوگیری کند.
جنین در چه صورت ارث میبرد؟
برای اینکه جنین سهم الارث داشته باشد، چند شرط مهم وجود دارد:
-
وجود جنین در زمان فوت متوفی: جنین باید در زمان فوت پدر، مادر یا هر وارث دیگر، در رحم مادر وجود داشته باشد. اگر جنین بعد از فوت متوفی تشکیل شود، حق ارث ندارد.
-
تولد زنده جنین: شرط اصلی برای برخورداری جنین از سهم الارث، تولد زنده آن است. اگر جنین قبل از تولد فوت کند یا سقط شود، سهم جنین لغو میشود.
-
اثبات نسب و هویت جنین: جنین باید نسبت خونی با متوفی داشته باشد. معمولاً این نسبت از طریق مادر یا پدر مشخص میشود.
-
صدور شناسنامه برای جنین: پس از تولد زنده، شناسنامه صادر شود تا سهم الارث جنین رسمیت پیدا کند و در تقسیم ارث لحاظ گردد.
-
عدم انتقال سهم قبل از تولد زنده: سهم جنین قبل از تولد زنده قابل انتقال یا مصرف نیست و باید پس از تولد مشخص شود.
سهم الارث جنین چطور محاسبه میشود؟
سهم جنین مانند سهم الارث سایر وراث است و با توجه به قوانین ارث در هر کشور محاسبه میشود. در ایران، طبق قانون مدنی، سهم جنین همانند سهم سایر فرزندان یا وراثی است که متوفی دارد. برای مثال، اگر پدر فوت کند و مادر باردار باشد، سهم جنین در کنار سایر فرزندان تقسیم میشود.
سهم جنین به همان نسبت فرزند محسوب شده و از ماترک (دارایی متوفی) سهمی خواهد داشت. نحوه محاسبه ارث جنین به این صورت است که ابتدا کل دارایی متوفی مشخص میشود، سپس سهم هر وارث از جمله جنین بر اساس تعداد وراث و نسبتی که قانون تعیین کرده، تقسیم میگردد.
برای مثال، اگر متوفی چند فرزند داشته باشد و یکی از آنها جنین در شکم مادر باشد، ارث جنین برابر با سهم سایر فرزندان خواهد بود و در تقسیم اموال لحاظ میشود.
ارث جنین میتواند در اموال منقول (مثل پول و ماشین) و غیرمنقول (مثل خانه و زمین) اجرا شود. نکته مهم این است که سهم الارث جنین تنها بعد از تولد زنده و اثبات آن قابل انتقال یا استفاده است. تا پیش از تولد و اثبات زنده بودن، این سهم به رسمیت شناخته نمیشود.
در مواردی که داراییهای متوفی شامل ملک یا زمین باشد، حضور یک وکیل ملکی میتواند نقش کلیدی در تعیین دقیق سهم جنین داشته باشد. وکیل ملکی با آشنایی کامل با نحوه انتقال مالکیت، تفکیک، و ارزشگذاری املاک، میتواند از حقوق جنین در برابر سایر وراث محافظت کند و روند قانونی تقسیم املاک را بهدرستی پیگیری نماید.
قوانین سهم الارث جنین
قانون مدنی ایران برای حمایت از حقوق جنین، سهم جنین را به رسمیت شناخته است. طبق این قوانین:
-
جنین که در زمان فوت متوفی وجود دارد، میتواند وارث محسوب شود و ارث جنین به او تعلق میگیرد.
-
شرط مهم، تولد زنده جنین است؛ بدون تولد زنده، سهم الارث جنین از بین میرود.
-
سهم جنین همانند سایر وراث و فرزندان محسوب میشود و نسبت خونی جنین با متوفی باید احراز شود.
-
پس از تولد، برای شناخته شدن ارث جنین، باید شناسنامه صادر شود و فرآیند تقسیم ارث بر اساس تعداد وراث و نسبتهای قانونی انجام میشود.
-
در صورت وجود اختلاف در وراثت یا سهم جنین، ممکن است نیاز به رسیدگی دادگاه و ارائه مدارک و شواهد وجود داشته باشد.
این قوانین کمک میکنند که حقوق مالی جنین محفوظ بماند و در برابر احتمالات مختلف از جمله فوت ناگهانی متوفی، عدالت در تقسیم اموال برقرار شود.
سخن آخر
موضوع سهم الارث جنین گرچه ساده به نظر میرسد، اما در عمل میتواند پیچیدگیهای حقوقی زیادی داشته باشد. اگر در این زمینه با سوال یا اختلافی مواجه هستید، مشورت با یک وکیل متخصص بهترین راه است. سامان مقیمی، وکیل پایه یک دادگستری با تخصص در امور خانواده و ملکی، میتواند راهنمای مطمئنی برای حفظ حقوق شما و جنین باشد.