تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در چیست؟

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟ مهریه حق مالی زن در ازدواج است که قانون بر اساس شرایط، نحوه پرداخت آن را مشخص کرده است. مهریه عندالمطالبه یعنی زن هر زمان بخواهد می‌تواند آن را از مرد طلب کند و مرد باید فوراً پرداخت کند. اما مهریه عندالاستطاعه فقط زمانی قابل مطالبه است که مرد توان مالی پرداخت داشته باشد. اگر برایتان سوال است چرا گاهی مهریه فوری پرداخت می‌شود و گاهی باید صبر کرد، ادامه این مطلب تفاوت دقیق این دو نوع مهریه را به زبان ساده توضیح می‌دهد.

فرق مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در زمان و شرط پرداخت آن است. در مهریه عندالمطالبه، زن به محض وقوع عقد مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. در این حالت، مرد موظف است بدون هیچ پیش‌شرطی مهریه را پرداخت کند و در صورت امتناع، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام کند. به عبارت دیگر، عندالمطالبه یعنی مهریه در حکم «بدهی حال» است که زن بلافاصله و بدون نیاز به اثبات چیزی، حق دریافت آن را دارد.

از دیگر تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، این است که مهریه عندالاستطاعه منوط به توانایی مالی مرد است. یعنی زن فقط زمانی می‌تواند مهریه را مطالبه کند که در دادگاه ثابت شود شوهر توان مالی پرداخت آن را دارد. اگر مرد مالی نداشته باشد یا زن نتواند این استطاعت را اثبات کند، عملاً امکان وصول مهریه وجود ندارد. این شرط معمولاً برای جلوگیری از زندانی شدن مرد در صورت عدم توانایی در پرداخت مهریه‌های سنگین در نظر گرفته می‌شود و پرداخت را به واقعیت‌های مالی نزدیک‌تر می‌کند.

در این مسیر، بهره‌گیری از راهنمایی‌های یک وکیل خانواده متخصص و با تجربه اهمیت بسیار بالایی دارد. وکیل خانواده می‌تواند با آگاهی کامل از قوانین و رویه‌های دادگاه، شما را در اثبات یا دفاع از حق‌ و حقوقتان یاری کند و بهترین راهکارها را برای وصول مهریه یا مدیریت شرایط مالی ارائه دهد. با کمک یک وکیل خانواده، فرایند حقوقی ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌تنش‌تر خواهد شد.

عندالمطالبه یعنی چه؟

مهریه عندالمطالبه به نوعی از مهریه گفته می‌شود که به محض جاری شدن عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود و هر زمان که بخواهد، می‌تواند آن را مطالبه کند. در این حالت، مرد موظف است بدون هیچ شرط یا قیدی، مهریه را به‌طور کامل پرداخت کند، حتی اگر مبلغ آن زیاد باشد.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه این است که در عندالمطالبه اگر مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت، اقدام قانونی کرده و حتی درخواست زندانی شدن شوهر را بدهد. در این نوع مهریه، زن از حق حبس نیز برخوردار است، یعنی می‌تواند تا زمانی که مهریه‌اش را نگرفته، از تمکین خودداری کند. بنابراین، مهریه عندالمطالبه ضمانت اجرایی بالایی دارد و نقش مهمی در حقوق مالی زن پس از عقد ایفا می‌کند.

شرایط مهریه عندالمطالبه

شرایط مهریه عندالمطالبه به این صورت است که زن پس از جاری شدن عقد می‌تواند در هر زمان، بدون نیاز به اثبات دلیل یا شرایط خاص، مهریه خود را مطالبه کند. این نوع مهریه دارای ضمانت اجرای قوی است و در صورت عدم پرداخت، مرد حتی ممکن است بازداشت شود و این مسئله یکی از تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه محسوب می‌شود.

قانون جدید مهریه عندالمطالبه

• قانون جدید مهریه عندالمطالبه به این صورت است که مرد تنها تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی ملزم به پرداخت مهریه است و برای این میزان، زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت، حکم جلب مرد را از دادگاه بگیرد و این تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه به صورت اساسی است.
• اما برای بیش از ۱۱۰ سکه، مرد فقط در صورتی ملزم به پرداخت است که توانایی مالی او اثبات شود. در این حالت، ادامه مهریه به صورت عندالاستطاعه محسوب شده و زن تنها پس از اثبات تمکن مالی مرد، می‌تواند برای دریافت آن اقدام کند.
• در صورت ناتوانی مالی مرد، او می‌تواند از دادگاه درخواست اعسار دهد تا مهریه به شکل قسطی پرداخت شود. این قانون با هدف جلوگیری از زندانی شدن افراد به دلیل بدهی مهریه و حفظ بنیان خانواده وضع شده است.

مهریه عندالاستطاعه یعنی چه

مهریه عندالاستطاعه به نوعی از مهریه گفته می‌شود که پرداخت آن منوط به داشتن توان مالی مرد است؛ یعنی زن تنها زمانی می‌تواند آن را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را دارد. تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه این است که در این حالت زن نمی‌تواند صرفاً با استناد به عقدنامه، مهریه را مطالبه کرده یا حکم جلب بگیرد، بلکه ابتدا باید در دادگاه اثبات کند که شوهرش استطاعت مالی دارد.

این نوع مهریه معمولاً با هدف کاهش فشار مالی ناگهانی بر مردان در زمان جدایی تعیین می‌شود و در صورت عدم اثبات تمکن مالی، زن نمی‌تواند مرد را مجبور به پرداخت فوری مهریه کند. همچنین در عقدنامه می‌توان بخشی از مهریه را عندالمطالبه و بخش دیگر را عندالاستطاعه درج کرد، و این موضوع باید با توافق زوجین و ثبت رسمی انجام شود.

تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق

در طلاق، اگر مهریه به‌صورت عندالاستطاعه تعیین شده باشد، زن همچنان حق قانونی مطالبه مهریه را دارد، اما پرداخت آن مشروط به اثبات استطاعت مالی مرد است. به این معنا که زن باید در دادگاه نشان دهد که شوهرش توانایی مالی پرداخت مهریه را دارد؛ در غیر این صورت، دادگاه حکمی برای پرداخت صادر نخواهد کرد و این تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه به صورت بارز است.

در چنین حالتی، اگر مرد از تمکن مالی برخوردار باشد، ملزم به پرداخت مهریه خواهد بود و ممکن است این پرداخت به‌صورت یک‌جا یا تقسیط شده انجام شود. اما اگر توانایی مالی نداشته باشد، زن نمی‌تواند مهریه را دریافت کند، مگر زمانی که شرایط مالی مرد تغییر کند. بنابراین، در طلاق با مهریه عندالاستطاعه، بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است و بدون اثبات آن، دریافت مهریه امکان‌پذیر نخواهد بود.

چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم؟

برای گرفتن مهریه عندالاستطاعه، زن باید ابتدا با تنظیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده مراجعه کند. مهم‌ترین شرط دریافت این نوع مهریه، اثبات استطاعت مالی شوهر است. زن باید نشان دهد که شوهر توانایی مالی پرداخت مهریه را دارد؛ این اثبات معمولاً با مدارکی مانند فیش حقوقی، اسناد مالکیت، گردش حساب بانکی و دیگر مدارک مالی انجام می‌شود و تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در همین موضوع است.

پس از ارائه این مدارک، دادگاه مدارک را بررسی کرده و در صورت احراز استطاعت مالی، حکم پرداخت مهریه را صادر می‌کند. سپس زن می‌تواند با مراجعه به اداره اجرای احکام یا ثبت اسناد، حکم را اجرا و مهریه را دریافت کند. مشاوره با وکیل خانواده در این مسیر می‌تواند بسیار مفید و راهگشا باشد.

مهریه عندالاستطاعه زندان دارد؟

مهریه عندالاستطاعه به طور کلی زندان ندارد، مگر در شرایط خاص. تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه این است که در این نوع مهریه، پرداخت منوط به داشتن توانایی مالی مرد است. بنابراین اگر مرد واقعاً استطاعت مالی نداشته باشد، نه تنها زندانی نمی‌شود بلکه زن نیز نمی‌تواند او را مجبور به پرداخت یا اعمال حق حبس کند.

اما اگر زن در دادگاه اثبات کند که مرد توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را دارد و با این حال از پرداخت آن خودداری کند، این رفتار فرار از دین تلقی می‌شود. در چنین شرایطی، دادگاه می‌تواند حکم بازداشت مرد را صادر کند.

مهریه عندالاستطاعه در طلاق از طرف مرد

در طلاقی که از طرف مرد صورت می‌گیرد و مهریه به صورت عندالاستطاعه تعیین شده است، پرداخت مهریه منوط به اثبات توانایی مالی مرد در دادگاه است. به این معنا که اگر زن بتواند نشان دهد مرد دارای تمکن مالی است، دادگاه مرد را ملزم به پرداخت مهریه خواهد کرد؛ در غیر این صورت، مرد نیازی به پرداخت مهریه ندارد و این تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه به صورت بارز و اساسی است.

همچنین در این شرایط زن می‌تواند علاوه بر مهریه، نفقه و اجرت‌المثل را نیز درخواست کند، اما حق جلب و بازداشت مرد به دلیل مهریه عندالاستطاعه وجود ندارد. بنابراین، در طلاق از طرف مرد، الزام به پرداخت مهریه عندالاستطاعه فقط در صورت توانگری مالی او برقرار می‌شود.

تبدیل مهریه عندالمطالبه به عندالاستطاعه

تبدیل نحوه پرداخت مهریه از عندالمطالبه به عندالاستطاعه یا بالعکس از نظر قانونی امکان‌پذیر است و ممنوعیتی برای تغییر شیوه پرداخت مهریه وجود ندارد. حال که با تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه آشنا شدید، باید بدانید که این تغییر صرفاً در نحوه مطالبه و زمان پرداخت مهریه تأثیر دارد و با توافق زوجین و طی مراحل قانونی قابل انجام است. توجه داشته باشید که میزان مهریه قابلیت تغییر را ندارد.

شرایط تبدیل مهریه

• توافق کامل زوجین: هر دو باید رضایت داشته باشند.

• اهلیت قانونی: هر دو طرف باید بالغ، عاقل و رشید باشند.

• اراده و رضایت واقعی: تغییر باید با میل و خواست واقعی انجام شود.

• هدف مشروع: تبدیل باید به دلایل منطقی و قانونی صورت گیرد.

• عدم تغییر در مقدار مهریه: تنها نحوه پرداخت قابل تغییر است.

نحوه تبدیل مهریه

برای تبدیل مهریه، باید ابتدا به تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه به صورت کامل واقف باشید. در ادامه نحوه تبدیل مهریه به صورت گام به گام آورده شده است:

1. زوجین با رضایت کامل به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه می‌کنند.

2. اراده و درخواست خود برای تبدیل نحوه پرداخت مهریه را اعلام می‌کنند.

3. دفترخانه اهلیت طرفین را بررسی و احراز می‌کند.

4. پس از تایید شرایط، اقرارنامه رسمی برای تبدیل مهریه تنظیم و توسط زوجین امضا می‌شود.

5. نسخه‌ای از سند رسمی تغییر نحوه پرداخت مهریه به طرفین تحویل داده می‌شود.

مدارک مورد نیاز برای تبدیل مهریه

• شناسنامه و کارت ملی زوج

• شناسنامه و کارت ملی زوجه

• سند نکاحیه (عقدنامه)

• در صورت وجود، هر سند یا مدرکی که نشان‌دهنده توافق قبلی در مورد مهریه باشد (اختیاری)

سخن آخر

در پایان، گفتیم که تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در زمان و شرایط پرداخت آن است؛ مهریه عندالمطالبه به محض درخواست زن باید پرداخت شود، بدون توجه به توانایی مالی مرد، اما مهریه عندالاستطاعه منوط به استطاعت مالی مرد بوده و پرداخت آن فقط در صورت توانایی مالی الزامی است. شناخت دقیق این تفاوت‌ها می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های حقوقی و مدیریت مسائل خانوادگی بسیار موثر باشد.

اگر به دنبال مشاوره حقوقی دقیق، تخصصی و مطمئن در زمینه مهریه و حقوق خانواده هستید، به شما پیشنهاد می‌کنم حتماً با سامان مقیمی، وکیل مجرب و متخصص در امور خانواده، تماس بگیرید تا بهترین راهکارها و حمایت حقوقی را دریافت کنید. با کمک او، می‌توانید از حقوق خود به بهترین نحو دفاع کنید و مسیر قانونی خود را با اطمینان بیشتری طی نمایید.